Dlaczego jesteśmy agresywni?
dodano 26.02.2008
Zachowania agresywne występują na wielką skalę w wielu dziedzinach życia społecznego, unieszczęśliwiając całe rzesze ofiar i ich rodzin.
Każdego dnia słyszy się o okrucieństwie jakie spotyka naszych bliźnich. Co więcej z pewnością każdy z nas w swoim życiu choć raz był ofiarą agresji bądź wcielił się w rolę agresora. Agresja towarzyszy nam na co dzień, wkrada się w każdy zakamarek naszego życia, wdziera się niespostrzeżenie w wiele aspektów ludzkiego życia .
Dane w tym przypadku świadczą same za siebie. Od 10 do 20% kobiet zostaje co najmniej raz w życiu zgwałconych (Wojciszke, 2004). Nie da się ukryć, iż historia ludzkości to także w rzeczy samej, historia przemocy. W ciągu 5600 lat udokumentowanych dziejów naszego gatunku miało miejsce ponad 14600 wojen, co oznacza 2,6 wojny przypadającej na jeden rok (Montagu, 1976).
Skąd w nas tyle pokładów negatywnych uczuć, dlaczego potrafimy krzywdzić i zadawać ból, aż w końcu - dlaczego jesteśmy agresywni? Aby się temu przyjrzeć bliżej musimy wiedzieć, co właściwie oznacza ta formuła, którą tak swobodnie posługuje się całe społeczeństwo, swoista soczewka, która stara się zawrzeć w sobie całe zło otaczającego nas świata. Podanie ścisłej definicji agresji nie jest zadaniem łatwym, choćby z tego powodu, że w języku potocznym termin ten ma różne znaczenia. Jedną z najczęściej przyjmowanych definicji jest ta zaproponowana przez Barona, który uważa, że terminu „agresja” używać należy do opisywania „każdej formy zachowania, której celem jest wyrządzenie szkody lub spowodowanie obrażeń innej żywej istocie, motywowanej do uniknięcia takiego potraktowania” (Baron, 1977). Dodatkowo możemy na przykład rozróżnić agresję wrogą – jeśli cierpienie ofiary jest głównym, bądź jedynym celem sprawcy oraz agresję instrumentalną – jeśli zadane przez sprawcę cierpienie służy jedynie jako instrument, do tego by, osiągnąć jakiś inny cel (Wojciszke, 2004). Jak podaje Ross Vasta możemy również wyodrębnić kilka innych jej typów: agresję relacyjną (manipulacyjną) – służącą zniszczeniu lub zakłóceniu relacji społecznych, słowną (dokuczanie; przezywanie; groźby), bądź fizyczną (bicie; kopanie) i odwzajemnioną (czyli odpowiedź na agresję kogoś innego) (Vasta, 1995).
Biorąc pod uwagę to, iż zachowania agresywne mają szkodliwy charakter, są bardzo powszechne i towarzyszą nam od zarania dziejów, nikogo nie powinien dziwić fakt, że psychologowie jak i przedstawiciele innych dyscyplin wiedzy, starają się zrozumieć dlaczego tak się dzieje, dlaczego właściwie ludzie zachowują się agresywnie. Próbowano wyjaśnić to na różne sposoby, co zaskutkowało wieloma zróżnicowanymi i specyficznymi podejściami, z których każde opiera się na innych mechanizmach odpowiedzialnych za przejawy tego zachowania. W toku moich rozważań, chciałabym przedstawić zarówno biologiczne, jak i psychologiczne sposoby myślenia, które odgrywają znaczącą rolę w wyjaśnianiu tego, dlaczego jesteśmy agresywni, jak i również zwrócić uwagę na cztery istotne cele zachowań agresywnych. Ponadto chciałabym skupić uwagę na wpływ czynników natężających agresję, zależność między agresją a wiekiem oraz różnicami międzypłciowymi w zachowaniach agresywnych.
wróc do artykułów