Fakt, że jest to drugi, po Pasji, film Gibsona-reżysera sprawia, iż zaczynam dysponować jakimś materiał porównawczym. Uznałem, że Gibson jest na tyle wyrazistym reżyserem, iż zasługuje na odrobinę uwagi. Stosownym jest utworzyć nowy termin charakteryzujący ten rodzaj kina, uknułem więc termin „estetyka gibsonowska”.

Czym by się taka estetyka miała charakteryzować? Otóż po pierwsze rozmachem. Rozmach ten obejmowałby wszystko, począwszy od imponujących zdjęć, przez zapierającą dech w piersiach scenografię, a skończywszy na turpistycznym wręcz realizmie. Gibsonowski rozmach jest bezkompromisowy. Jeśli coś ma się w filmie pojawić, to musi to być naj – najbardziej realistyczne, najbliższe prawdzie, czy całkiem najprostsze jak fabuła Apocalypto, polegająca w skrócie na tym, że jeden dziki ucieka przed innymi dzikimi. Swoją drogą nie wiem, skąd przekonanie, że film jest o Majach. Nigdzie w filmie takie stwierdzenie nie pada, a z okrucieństwa słynęli raczej Aztekowie.

Kolejnym elementem estetyki á la Gibson jest rozbuchany realizm. Realizm całkowity, kompletny, szczegółowy. Aż dziwne, że Gibson nie zabija swoich aktorów naprawdę. Jeżeli bohaterowie mają coś mówić, to niech mówią w języku „z epoki”, jeżeli mają zostać nadziani na bambusową pułapkę, to niech z przebitych pleców wystaje fragment tkanki tłuszczowej. Gibson w imię prawdy rozumianej z protestancką gorliwością, nie oszczędza ani swoich widzów ani bohaterów. W swoich obrazach nie uznaje ani alegorii ani metafory. Wszystko ma być tak, jak napisano w księdze. Świat widziany przez pryzmat takiej estetyki jest jednocześnie brudny i piękny, krew miesza się w nim z błotem, wielkość z małością, potęga z nicością.

Takie podejście do realizmu i prawdy nie może zaiste obyć się bez aspektu etycznego. Termin „estetyka gibsonowska” musi więc, jakby z konieczności, odejmować konteksty moralne. A te są na wskroś protestancko-amerykańskie. Zapewne Gibson miałby problem z wyreżyserowaniem historii miłosnej. Zgodnie z przyjętą przez niego estetyką, musiałby to być film pornograficzny, jakiego nie powstydziliby się klasycy DDR. Niestety, a może stety, z tych samych powodów, dla których Gibson musi pokazać wyrwane bijące serce, nie może pokazać stosunku płciowego. W tym względzie etyka Gibsona nie pokrywa się z jego wizją estetyki. W filmach Gibsona kobiety muszą mieć zakryte piersi, poród polega na tym, że dziecko wyskakuje z łona matki jak kula z armaty, a na stosunek płciowy, przez prosty lud zwany seksem, spływa zasłona milczenia. Właściwie jest to zasłona ślepoty, bo o seksie się mówi, ale się go nie pokazuje. Jeśli chodzi o sprawy wstydliwe, Gibson sprawnie wycofuje się ze swojego realizmu, a podyktowane jest to specyficzną etyką. Oba elementy współtworzą w ten sposób „estetykę gibsonowską”. Sprawdza się to, co często mówi się o moralności w amerykańskim kinie. Amerykanie prędzej pokażą jak z rozbitej głowy wycieka mózg niż gołego cyca.