- Jesteśmy nawet trochę bardziej podobni do katolików, niż luteranów. Nie możemy używać żadnych środków antykoncepcyjnych, nawet naturalne metody nie powinny być stosowane. Nie możemy uprawiać seksu przedmałżeńskiego. Luteranie nie stosują się praktycznie do żadnych reguł.

- A co, jak rodzina nie może sobie pozwolić na kilkanaścioro dzieci?
- Jak to nie może sobie pozwolić?
- Nie ma funduszy, żeby utrzymać taką dużą rodzinę, przecież to kosztuje.
Lotta patrzy zaskoczona.
- Przecież rząd płaci co miesiąc za każde dziecko.

* * *

Najmłodsze dzieci biegają po całym domu, robią fikołki na podłodze, stają na głowie, przesuwają meble. Nikt im nie zwraca uwagi, nikt nie krzyczy, nie zabrania. Najstarsza Lotta w wielkim garze gotuje kilka kilogramów ziemniaków na obiad – rodzice pojechali odwiedzić najstarszego syna w Ranui. Starsze rodzeństwo opiekuje się młodszymi dziećmi. Siedzą razem, śpiewają piosenki, grają w gry. Nikt nie jest pozostawiony samemu sobie, nikt nie chce się izolować, wszyscy siedzą w jednym pokoju, chociaż dom jest tak duży.

Zwykłe popołudniowe wyjście do pobliskiego parku Oulanka przekształca się w wyprawę. Pozbieranie wszystkich dzieci, ubranie ich w ciepłe kombinezony, bo przecież jesteśmy pod kołem podbiegunowym, zaopatrzenie każdego w ciasteczka i zabranie ciepłej herbaty w termosach dla wszystkich zajmuje półtorej godziny. Nikt nie okazuje zniecierpliwienia, wszyscy stosują się do niepisanej zasady, że dzieci przygotowuje się do wyjścia od najmłodszego do najstarszego.

W parku wszyscy się rozdzielają, dzieciaki ciągną za ręce, pokazują wodospady, skaczą po skałach. Rozbiegają się po lesie, po ścieżkach. Ale zaraz wszyscy spotykają się na herbacie przy ognisku, cały komplet.

* * *

Podbiega Kati - Włącz mi program w radiu, włącz radio! A poza tym to wiesz? Kocham Cię!

Otwartość, spontaniczność oraz ukazywanie uczuć nie są powszechne. Finowie mają opinię powściągliwych, statecznych, wręcz czasami żartuje się, że są bez emocji. W najpopularniejszym żarcie na temat fińskiego małżeństwa żona pyta męża: „Dlaczego nigdy nie mówisz mi, że mnie kochasz?”. On odpowiada: „Gdybym Cię przestał kochać, to bym Ci powiedział”.


* * *

Spotkania są co roku w wakacje, przyjeżdża na nie 70 000 wiernych z wielu krajów. Jest to największe wydarzenie religijne w ciągu roku w całej Finlandii