P. Samociak – Mam pełne przekonanie, że tak. Istnieje taka możliwość, ponieważ wystarczy dokonać zmian w zakresie podejścia do naliczania płacy nauczyciela. Obecnie ustala się płacę zasadniczą i dodaje się do niej symboliczną premię funkcyjną i związaną z zadaniami wykraczającymi poza ramy dydaktyki. Takie podejście opiera się na założeniu, że płaca zasadnicza jest obliczana przede wszystkim na podstawie godzin nauczania (pensum dydaktyczne), zaś awans płacowy uzależniony jest głównie od liczby przepracowanych lat.

Czy w innych krajach jest inaczej?

P. Samociak – Są kraje, które uznają, że praca nauczyciela nie ogranicza się do nauczania, przygotowania do lekcji oraz poprawy prac pisemnych. W związku z tym premii jest mniej. W tym przypadku płaca zasadnicza jest kalkulowana znacznie wyżej, przede wszystkim na bazie godzin, podczas których nauczyciele mają obowiązek przebywać w szkole lub w innym wskazanym miejscu pracy. Takie podejście wynika z przyjęcia szerszej definicji działalności zawodowej nauczycieli, wykraczającą poza godziny spędzone w klasie. Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli powiązane jest z opisem zadań.

Czy wówczas nauczyciel zarabia więcej?

P. Samociak – Nawet kilkakrotnie więcej, jak np. w Danii, gdzie umowy o pracę uwzględniają czas na indywidualny rozwój zawodowy. Czas ten może być wykorzystany w formie dni pedagogicznych, na planowanie spotkań, na ewaluację zajęć w ramach indywidualnego rozwoju, na opracowanie formularzy ewaluacyjnych, nadzór, dyskusje na temat doświadczeń i praktyki, a także na rozwój lokalnych programów nauczania oraz materiałów dydaktycznych.

Co czeka nauczycieli w najbliższym czasie?

P. Samociak – Widzę dobrą perspektywę tylko dla dobrych nauczycieli. W najbliższym czasie nastąpi położenie dużego nacisku na praktyczne przygotowanie do zawodu, a przede wszystkim kształcenie w trakcie pracy z wykorzystaniem multimedialnych systemów kształcenia nauczycieli, które w Polsce wdraża Instytut Nowoczesnej Edukacji. Powstaną nowe, bardziej elastyczne i połączone z otrzymywaniem wynagrodzenia ścieżki kształcenia. Zmniejszy się rola klasycznego kształcenia uniwersyteckiego, które w ocenie ekspertów oraz Komisji Europejskiej nie jest w stanie właściwie przygotować nauczyciela do pracy. Stąd będą wprowadzane działania wspierające dla nauczycieli, w szczególności nowych. Nastąpi rzetelna selekcja kandydatów i potrzeba stałego doskonalenia umiejętności nauczyciela.