Mam dylemat, gdy słyszę zdanie typu: "Lubiłem zbierać grzyby, jak miałem 5 lat". Ja powiedziałabym: "Lubiłem zbierać grzyby, gdy miałem 5 lat". A może "Lubiłem zbierać grzyby, kiedy miałem 5 lat"? I co z przecinkiem przed 'jak, gdy, kiedy'?

Odpowiada prof. Bańko -

Potocznie słowa jak używamy w takim znaczeniu, jakie mają wyrazy 'gdy' i 'kiedy' używane do łączenia zdań. Wszystkie trzy przytoczone wypowiedzi są więc poprawne, ale pierwsza jest potoczna, zatem nieodpowiednia w oficjalnych tekstach. We wszystkich trzech musi się pojawić przecinek przed wyrazem 'jak', 'gdy' lub 'kiedy'. W Pani pytaniu zainteresowało mnie zdanie: "Ja powiedziałabym: Lubiłem zbierać grzyby, gdy miałem 5 lat''. Naprawdę powiedziałaby Pani 'lubiłem', a nie 'lubiłam'?

Mimo że połowa Polaków to Polki, zaś druga połowa Polaków to... Polacy (i już tu widać niesprawiedliwość językową w aspekcie równości płci), to sama czytelniczka wpada w stan językowego poddaństwa. Kobietom zależy na równości i ankiety wypełniają raczej prawidłowo i w oczywisty sposób, czyli deklaratywnie są za równością. Jednak same wpadają w pułapki dnia codziennego i mamy (jak wyżej) dobrowolne oddanie pola... przeciwnikom równości. Gdyby jakikolwiek pan napisał:

Mam dylemat, gdy słyszę zdanie typu: "Lubiłam zbierać grzyby, jak miałam 5 lat". Ja powiedziałbym: "Lubiłam zbierać grzyby, gdy miałam 5 lat". A może "Lubiłam zbierać grzyby, kiedy miałam 5 lat"?
to bodaj wszyscy czytelnicy i czytelniczki od razu zauważyliby* dysonans panujący w tej wypowiedzi, panowie zaś uznaliby to wręcz za zdradę i wyklęliby takiego niepewnego osobnika...

Kilkanaście dni temu, pewna piosenkarka o nietuzinkowym panieńskim nazwisku, zapytana, czy nie wróci do swego pierwszego nazwiska, skoro już się rozwiodła, odparła, że nie, ponieważ, nazwisko po mężu odzwierciedla także i jej (a nie tylko byłego męża) dorobek artystyczny, dzieci noszą również to (jego) nazwisko (a przy okazji kilkoro niepolskich imion, których większość naszych rodaków poprawnie nie napisze, podobnie jak zachodni Europi** w swej większości nie napiszą poprawnie naszych imion typu 'Róża, Grzegorz, Mirosław'). I to jest właśnie rozumowanie kobiety zepchniętej do roli przedmiotu (i to dobrowolnie!), nie podmiotu - nawet po bardzo nieeleganckich rozwodach, panie pozostają przy swoich wtórnych nazwiskach, czyli czynią coś, czego by nie uczynił pewnie żaden pan w podobnej sytuacji.