Rządy państw europejskich robią wszystko, aby polityka rodzinna nie ograniczała się tylko do pomocy o charakterze redystrybucyjnym, do pomocy socjalnej i wyrównywania dochodów, tylko by była adresowana również do grupy kobiet lepiej sytuowanych, pracujących, którym trudno jest pogodzić karierę zawodową z życiem rodzinnym. Same zachęty materialne mogą nie być wystarczające, żeby przekonać je do posiadania większej liczby dzieci.

Obywatele europejskich państw wyżej rozwiniętych, zamożniejszych, mają inne preferencje niż obywatele Polski. O ile w państwach zamożniejszych podstawową sprawą jest uelastycznienie rozwiązań regulacyjnych, żeby łatwiej było godzić obowiązki zawodowe z rodzinnymi, to w tych mniej rozwiniętych wymienia się wysokość zasiłków macierzyńskich, wysokość zasiłków na dzieci, pomoc w kosztach edukacji oraz zwalczanie bezrobocia, jako podstawowe oczekiwania wobec programów państwa opiekuńczego.

Obywatele Polski pytani o tę kwestię, udzielili trochę innych odpowiedzi niż średnia w tej grupie państw, bo dla obywateli polskich trzy najbardziej pożądane prorodzinne działania władz publicznych to walka z bezrobociem, ulżenie w kosztach kształcenia, odpowiedni zasiłek macierzyński i ulgi podatkowe na dzieci oraz odpowiedni zasiłek na dzieci.
Co zatem robi Europa, aby zwiększyć populację i rozwiązać problem niskiej dzietności?

Islandia nie preferuje żadnego z instrumentów zwiększania poziomu dzietności. Polityka prorodzinna jest rozłożona w czasie. Samo becikowe nie jest imponujące w porównaniu do Niemiec czy Rosji.

W Islandii płatny urlop macierzyński trwa 6 miesięcy, ale mężczyzna otrzymuje 10 dni płatnego urlopu macierzyńskiego. W okresie późniejszym jest zapewniona opieka nad dzieckiem ze strony państwa. Bez względu na dochód w rodzinie szkoły są bezpłatne. Ponadto całe uposażenie szkolne uczeń otrzymuje na koszt państwa. To samo dotyczy żywienia, organizacji wycieczek. Okres nauki dziecka w szkole podstawowej nie jest dla rodziców obciążeniem. Bardzo dobrze rozwinięta jest opieka socjalna w odniesieniu do samotnych rodziców. Samotna matka nie musi obawiać się tego, że nie podoła wychowaniu dziecka. Oferowana jest pomoc przy uiszczaniu opłat za mieszkanie. Rodzice samotnie wychowujący dzieci mogą liczyć na pełną pomoc ze strony państwa.

Rząd Francji postawił na politykę prorodzinną, przede wszystkim zadbał m.in. o to, by matki miały gdzie zostawiać swoje dzieci, gdy idą do pracy. Oprócz łatwo dostępnych i tanich przedszkoli rodzice mają zniżki podatkowe przy zatrudnianiu opiekunek. Francuskie rodziny, które mają dużo dzieci, mogą płacić niższe podatki, mają też zniżki np. na przejazdy pociągiem czy metrem.

Wysoki wskaźnik urodzeń ma też Szwecja. Jednocześnie utrzymuje wysoki poziom zatrudnienia. Tak dobre wyniki Szwecja osiągnęła m.in. dzięki wyrównywaniu płac mężczyzn i kobiet oraz wprowadzeniu elastycznych godzin pracy.

Niemiecki rząd wypłaca jednorazowo aż do 25 tys. euro becikowego. Niemcy mają w planach też m.in. rozbudowanie sieci żłobków.

Mieszkańcy Szwecji i Danii akceptują wysoki poziom wydatków publicznych i podatków. Współczynnik płaconych podatków do wysokości PKB jest tam bliski 50 proc. W państwach o mniejszej tolerancji wobec tak wysokich obciążeń podatkowych i wydatków publicznych wspiera się tylko wybrane obszary polityki społecznej. Pomoc kierowana jest do rodzin o najniższych dochodach.

Nawet Kreml chce zachęcić młode Rosjanki do rodzenia, wykorzystując pieniądze pochodzące z wydobycia surowców. Rosjanki mogą dostać nawet 9 tys. dol. za urodzenie drugiego dziecka. Wydatki będą jednak ściśle kontrolowane. Pieniędzy nie będzie można przeznaczyć na konsumpcję, tylko na edukację czy pomoc w zakupie domu.

Przy stale malejącej liczbie urodzin za kilka lat problem starzejącego się społeczeństwa szkockiego może stać się niemożliwy do udźwignięcia przez miejscowych podatników. Stąd też apele przedstawicieli władz, zachęcających nowo przyjętych członków Unii Europejskiej, w tym Polaków, do osiedlania się i zakładania rodzin. Hasła te padają na podatny grunt i wielu z nas, zadowolonych z życia w Anglii, postanawia właśnie tu założyć rodzinę. Każda pracująca kobieta w ciąży może ubiegać się o 26 tygodni urlopu macierzyńskiego.

Polski rząd kusi natomiast becikowym, 1000zł płatne bez względu na sytuacje materialną rodziców. Dodatkowo od tego roku rodzice mają możliwość odliczenia ulgi na dzieci w wysokości 1145,08zł. Mamy urlopy macierzyńskie (18 tyg. na pierwsze i 20 tyg. na każde następne dziecko) oraz wychowawcze (3 lata). Jednak o ile urlop macierzyński jest płatny to wychowawczy nie zawsze. Osobom przebywającym na urlopie, których dochód nie przekracza 504 zł netto na członka rodziny miesięcznie przysługuje wypłacany w ramach systemu świadczeń rodzinnych - dodatek z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym w wysokości 400 zł miesięcznie.

Nakłady na rozwiązania prorodzinne związane są ze znacznymi obciążeniami podatkowymi.

Rozwiązanie trudności i wykorzystanie szans związanych ze zmianami demograficznymi będzie wymagało od europejskich polityków wspierania wyższego wskaźnika urodzeń poprzez zachęty finansowe, działania ułatwiające pracującym matkom wychowywanie dzieci, rozwój systemu opieki nad dziećmi oraz poprawę otoczenia prawnego i statusu społecznego rodzin. Wiąże się to również ze zwiększeniem zatrudnienia wśród kobiet i osób młodych, w tym zachęcania do pracy w niepełnym wymiarze godzin. Rządy podnoszą granicę wieku przejścia na emeryturę i nabycia uprawnień emerytalnych, zniechęcają do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, w skrajnych przypadkach nawet to utrudniają, zwalczają dyskryminację z powodu wieku w miejscu pracy.