Obrzęd Dziadów
Przekonanie o obecności zmarłych przodków w świecie żywych ma swój wyraz w dorocznych świętach Zaduszek, które wywodzą się ze słowiańskiego obrzędu Dziadów. Jedno obchodzone było na wiosnę, w dzień Wielkiego Czwartku, drugie właśnie na jesień. W mitologii słowiańskiej, zwłaszcza polskiej i białoruskiej, słowo dziady oprócz samego święta oznaczało duchy przodków, zstępujące wtedy na ziemię. Gospodarze zostawiali więc na noc otwarte furtki, drzwi i okna. Aby zobaczyć ślad po zmarłym, często na środku izby rozsypywano popiół. Na parapetach bądź stołach stało jadło i flaszka wódki przeznaczone dla niecodziennych gości. Duchy szczególnie upodobały sobie jedną potrawę – owsiany kisiel. Najstarsza kobieta w rodzie zabijała czarną kurę, a jej krew spuszczała do dołu wygrzebanego w popiele. Przygotowaną kurę i ciasto rozkładano w czterech kątach na strychu. Według tradycji białoruskiej domownicy zbierali się na uroczystej wieczerzy. Druga część obrzędów odbywała się na cmentarzach, gdzie palono ogniska, aby dusze mogły się ogrzać oraz pozostawiano na grobach specjalne chlebki. Zwyczaj ten najdłużej zachowali wyznawcy prawosławia, mieszkający zwłaszcza na Kresach Wschodnich. W wigilię Dziadów gotowano zwłaszcza bób, groch i soczewicę, które to następnej nocy zanoszono na cmentarz. Nie obyło się oczywiście bez skropienia jadła odrobiną wódki. Dawne zwyczaje palenia ognisk czy szykowania strawy dla dusz przodków zastąpiły modły, nabożeństwa oraz tzw. wypominki odmawiane przez duchownych na cmentarzach. Wypominki to nic innego jak wywoływanie imion i nazwisk osób pochowanych na danym cmentarzu.



Bibliografia:
1. Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2006.

2. Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.

3. Szyjewski A., Religia Słowian, Kraków 2003.

4. Turek K., Ludowe zwyczaje, obrzędy i pieśni pogrzebowe na Górnym Śląsku, Katowice 1993.

5. Urbańczyk S., Religia pogańskich Słowian, Kraków 1947.

6. Złotkowski Ch., Zwyczaje wsi Podlasia w połowie XX wieku, Biała Podlaska 2006.