W jednej z jego ostatnich książek zatytułowanej zagadkowo „Tajemniczy płomień Królowej Loany”, można znaleźć to wszystko. I antykwariusz, i kurz w antykwariacie, i wspomnienia, które przychodzą do głównego bohatera, tak jakby czytał o swej przeszłości książkę. Nie czyta jej jednak normalnie, strona po stronie. Chaotycznie przerzuca kartki, zaczyna od końca, potem wraca do początku. Czasem zazdrośnie kradnie coś z cudzych wspomnień, z innych książek, tak że w końcu nie wiadomo, co przydarzyło się jemu, a co bohaterom jego dziecięcych lektur.

 

„Tajemniczy płomień...” nie jest tylko opowiadaniem o przeszłości antykwariusza. W zasadzie opowiada o życiu we Włoszech za rządów Duce; nie tylko małych chłopców – choć świat ten widziany jest właśnie oczami chłopca, który nie pamięta, jak dorósł. Przypominanie sobie tego staje się jego obsesją; czuje, że jeśli nie pozna swojej przeszłości jako małego Jambo, nie będzie mógł żyć spokojnie jako dojrzały Giambattista.

Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami z przeszłości, stronami ze starych komiksów, karykaturami. Eco prowadzi nas w świat Włoch z lat trzydziestych nie tylko słowami, ale i obrazem. „Tajemniczy płomień Królowej Loany” to wehikuł czasu, na który każdy może sobie pozwolić.

Umberto Eco, „Tajemniczy płomień Królowej Loany”, Noir Sur Blanc, Warszawa 2005